اعمال وداع با ماه مبارک رمضان/ خداحافظ ماه میهمانی خدا

شب آخر ماه رمضان شب بسیار مبارکى است و براى این شب اعمالی چون غسل، زیارت امام حسین(ع) و خواندن سوره هایی چون انعام، کهف و یس و .... وارد شده است.

به گزارش گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان؛ با پایان یافتن ماه مبارک رمضان، تمام برکات و فضیلت‌های آن نیز به پایان رسید و حسرت بر دل افرادی ماند که فیض زیادی از مهمانی خدا نبردند. شب آخر ماه؛ شب آخر ماه رمضان شب بسیار مبارکى است و براى این شب چند عمل وارد است:


اوّل : غسل
دوم: زیارت‏ امام حسین علیه السّلام.
سوم: خواندن سوره‏هاى «انعام» و «کهف» و «یس» و گفتن صد مرتبه: أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ .
چهارم: خواندن دعایی که شیخ کلینى از امام صادق علیه السّلام روایت کرده: اللَّهُمَّ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَ قَدْ تَصَرَّمَ وَ أَعُوذُ بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ یَا رَبِّ أَنْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ أَوْ یَتَصَرَّمَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ لَکَ قِبَلِی تَبِعَةٌ أَوْ ذَنْبٌ تُرِیدُ أَنْ تُعَذِّبَنِی بِهِ یَوْمَ أَلْقَاکَ؛ 

خدایا این است ماه رمضان، که قرآن را در آن نازل کردى، اینک در حال گذشتن است و من به ذات‏ کریمانه ‏ات پناه مى‏ آورم از این که سپیده این شب طلوع کند یا ماه رمضان بگذرد و نزد تو برایم نتیجه کار ناشایست یا گناهى باشد که بخواهى مرا به سبب آن، روزى که ملاقاتت کنم عذاب نمایى.

 پنجم: بخواند دعاى «یا مدبّر الامور» را که در اعمال‏ شب بیست‏ وسوم نیز ذکر شده است.
ششم: ماه رمضان را با دعاهاى وداع، وداع گوید: دعاهایى که شیخ کلینى و شیخ صدوق و شیخ مفید و شیخ طوسى و سیّد ابن طاووس (رضوان اللّه علیه) نقل کرده‏اند و شاید بهترین آنها دعاى چهل‏ وپنجم صحیفه کامله باشد.

سیّد ابن طاووس از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که هرکه در شب آخر ماه رمضان، آن ماه شریف را وداع گفته‏ و بگوید: اللَّهُمَّ لا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ صِیَامِی لِشَهْرِ رَمَضَانَ وَ أَعُوذُ بِکَ أَنْ یَطْلُعَ فَجْرُ هَذِهِ اللَّیْلَةِ إِلا وَ قَدْ غَفَرْتَ لِی.

«خدایا این ماه را آخرین بار روزه‏ ام در ماه رمضان قرار مده و به تو پناه مى‏آورم از این که سپیده این شب سر زند مگر این که مرا آمرزیده باشى» پیش از آن که سپیده بر آید، حق تعالى او را بیامرزد و توبه و بازگشت نصیب وى کند.

سیّد و شیخ صدوق از جابر بن عبد عبد اللّه انصارى روایت کرده‏اند که در جمعه آخر ماه‏ رمضان خدمت رسول خدا صلى اللّه علیه و آله رسیدم چون نظر آن حضرت بر من افتاد، فرمود: اى جابر این آخرین جمعه از ماه رمضان است، پس آن را وداع کن و بگو: اللَّهُمَّ لا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ صِیَامِنَا إِیَّاهُ فَإِنْ جَعَلْتَهُ فَاجْعَلْنِی مَرْحُوما وَ لا تَجْعَلْنِی مَحْرُوما؛ خدایا این ماه را آخرین بار روزه ما در ماه رمضان قرار مده،اگر قرار داده‏اى پس مرا رحمت شده بدار،نه محروم‏ از رحمت.

به راستى هرکه این دعا را در این روز بخواند به یکى از دو خصلت نیکو ظفر یابد: یا رسیدن به ماه رمضان‏ آینده، یا آمرزش خدا و رحمت بى‏ انتهاى او.

 سیّد ابن طاووس و کفعمى از حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله روایت کرده‏اند که فرمود: هرکه در شب آخر ماه رمضان، ده رکعت نماز به صورت دو رکعت بخواند، در هر رکعت سوره «حمد» را یک بار و «قل‏ هو اللّه احد» راه ده بار و در هر یک از رکوع و سجود ده مرتبه بگوید: سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ و هنگامى‏ که از ده رکعت فراغت یافت‏ هزار مرتبه استغفار کند پس از استغفار سر به سجده گذارد و در حال سجده بگوید:

 یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا رَحْمَانَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمَهُمَا یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ یَا إِلَهَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ تَقَبَّلْ مِنَّا صَلاتَنَا وَ صِیَامَنَا وَ قِیَامَنَا؛ اى زنده به خود پاینده! اى داراى بزرگى و بزرگوارى، اى بخشنده دنیا و آخرت و اى مهربان دنیا و آخرت، اى مهربان‏ترین مهربانان، اى معبود گذشتگان و آیندگان، گناهانمان را بیامرز و نماز و روزه و شب‏بیداریمان را قبول کن.

سوگند به کسى ‏که مرا به‏ راستى به پیامبرى مبعوث کرد، که جبرئیل مرا از اسرافیل خبر داد و اسرافیل از پروردگار خود، که سر از سجده برنداشته، خدا او را بیامرزد و ماه رمضان را از او قبول کند و از او درگذرد .... تا آخر خبر.

و این نماز در شب عید فطر هم روایت شده است اما در این روایت آمده است که تسبیحات اربعه را در رکوع و سجود به جاى ذکر رکوع و سجود بخواند و به جاى‏ « اغفر لنا ذنوبنا » تا آخر بگوید: اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَ تَقَبَّلْ صَوْمِی وَ صَلاتِی وَ قِیَامِی؛ گناهم را بیامرز، و روزه و نماز وشب زنده داری ام را بپذیر.

 

دعای وداع با ماه مبارک رمضان

با به اتمام رسیدن سی روز بندگی در ماه مبارک رمضان، در کتاب مفاتیح الجنان از شیخ کلینى رضوان اللّه علیه در کتاب «کافى» از ابو بصیر، از امام صادق علیه السّلام این دعا را براى وداع ماه رمضان روایت کرده است:


اللَّهُمَّ إِنَّکَ قُلْتَ فِی کِتَابِکَ الْمُنْزَلِ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ وَ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدْ تَصَرَّمَ فَأَسْأَلُکَ بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ وَ کَلِمَاتِکَ التَّامَّةِ إِنْ کَانَ بَقِیَ عَلَیَّ ذَنْبٌ لَمْ تَغْفِرْهُ لِی أَوْ تُرِیدُ أَنْ تُعَذِّبَنِی عَلَیْهِ أَوْ تُقَایِسَنِی بِهِ أَنْ لا یَطْلُعَ فَجْرُ هَذِهِ اللَّیْلَةِ أَوْ یَتَصَرَّمَ هَذَا الشَّهْرُ إِلا وَ قَدْ غَفَرْتَهُ لِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ بِمَحَامِدِکَ کُلِّهَا أَوَّلِهَا وَ آخِرِهَا مَا قُلْتَ لِنَفْسِکَ مِنْهَا وَ مَا قَالَ الْخَلائِقُ الْحَامِدُونَ الْمُجْتَهِدُونَ الْمَعْدُودُونَ [الْمُعَدِّدُونَ]الْمُوَفِّرُونَ [الْمُؤْثِرُونَ]ذِکْرَکَ وَ الشُّکْرَ لَکَ الَّذِینَ أَعَنْتَهُمْ عَلَى أَدَاءِ حَقِّکَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِکَ مِنَ الْمَلائِکَةِ الْمُقَرَّبِینَ وَ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ أَصْنَافِ النَّاطِقِینَ وَ الْمُسَبِّحِینَ لَکَ مِنْ جَمِیعِ الْعَالَمِینَ.

خدایا تو در کتاب فرو فرستاده ات فرمود: ی: «ماه رمضان که در آن قرآن نازل شده»، و این است ماه رمضان که گذشت، به جلوه کریمت، و کلمات کاملت، از تو می‌خواهم، اگر بر من گناهی باقى مانده، که نیامرزیده اى، یا مى خواهى بر آن عذابم کنى، یا به آن مرا بسنجى، اینکه سپیده امشب طلوع نکند، یا این ماه بگذرد، مگر اینکه آن گناه را از من آمرزیده باشى، اى مهربان‌ترین مهربانان، خدایا تو را ستایش به همه ستایش هایت آغاز و انجام آن، چه آن ستایش هایى که براى خود گفتى، و چه آنچه آفریدگان ستایش کننده و کوشنده و شمارنده و فراوان بجا آورنده ذکر و سپاست گفته اند، آنان که بر اداى حقّت، یارى شان نمودى، از گروه‌های آفریدگانت: از فرشتگان مقرّب، و پیامبران، و رسولان، و طبقات گویندگان، و تسبیح کنندگان حضرتت، از همه جهانیان.

عَلَى أَنَّکَ بَلَّغْتَنَا شَهْرَ رَمَضَانَ وَ عَلَیْنَا مِنْ نِعَمِکَ وَ عِنْدَنَا مِنْ قِسَمِکَ وَ إِحْسَانِکَ وَ تَظَاهُرِ امْتِنَانِکَ فَبِذَلِکَ لَکَ مُنْتَهَى الْحَمْدِ الْخَالِدِ الدَّائِمِ الرَّاکِدِ الْمُخَلَّدِ السَّرْمَدِ الَّذِی لا یَنْفَدُ طُولَ الْأَبَدِ جَلَّ ثَنَاؤُکَ أَعَنْتَنَا عَلَیْهِ حَتَّى قَضَیْتَ عَنَّا صِیَامَهُ وَ قِیَامَهُ مِنْ صَلاةٍ وَ مَا کَانَ مِنَّا فِیهِ مِنْ بِرٍّ أَوْ شُکْرٍ أَوْ ذِکْرٍ اللَّهُمَّ فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا بِأَحْسَنِ قَبُولِکَ وَ تَجَاوُزِکَ وَ عَفْوِکَ وَ صَفْحِکَ وَ غُفْرَانِکَ وَ حَقِیقَةِ رِضْوَانِکَ حَتَّى تُظَفِّرَنَا [تُظْفِرَنَا]فِیهِ بِکُلِّ خَیْرٍ مَطْلُوبٍ وَ جَزِیلِ عَطَاءٍ مَوْهُوبٍ وَ تُوقِیَنَا فِیهِ مِنْ کُلِّ مَرْهُوبٍ أَوْ بَلاءٍ مَجْلُوبٍ أَوْ ذَنْبٍ مَکْسُوبٍ.


آرى ستایش مى کنم بر اینکه ما را به ماه رمضان رساندى، و حال آنکه نعمت هایت بر عهده ما بود، و بهره‌ها و احسانت، و نیکی هاى پى در پى ات پیش ما بود، به این خاطر تنها براى تو است آخرین حدّ ستایش، ستایشى جاودان، همواره، پایدار، همیشگى، بى نهایت، تا در ابدیت پایانى نداشته باشد، بزرگ است ثنایت، ما را بر انجام تکالیف ماه رمضان یاری دادى تا از ما روزه و به پا داشتن نمازش را گذراندى، و نیز آنچه از ما در آن انجام گرفته، از کار نیک و سپاس و ذکر، خدایا آن را از ما به نیکوترین پذیرش، و گذشت و عفو و چشم پوشى و آمرزش و خشنودى ات بپذیر، تا جایى که ما را در این ماه، به هر خیر خواسته و شایان عطاى بخشیده شده برسانى، و از هر امر هراسناک و بلاى فرود آمده و گناه پیشه شده نگاه دارى.


اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِعَظِیمِ مَا سَأَلَکَ بِهِ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِکَ مِنْ کَرِیمِ أَسْمَائِکَ وَ جَمِیلِ ثَنَائِکَ وَ خَاصَّةِ دُعَائِکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ شَهْرَنَا هَذَا أَعْظَمَ شَهْرِ رَمَضَانَ مَرَّ عَلَیْنَا مُنْذُ أَنْزَلْتَنَا إِلَى الدُّنْیَا بَرَکَةً فِی عِصْمَةِ دِینِی وَ خَلاصِ نَفْسِی وَ قَضَاءِ حَوَائِجِی وَ تُشَفِّعَنِی فِی مَسَائِلِی وَ تَمَامِ النِّعْمَةِ عَلَیَّ وَ صَرْفِ السُّوءِ عَنِّی وَ لِبَاسِ الْعَافِیَةِ لِی فِیهِ وَ أَنْ تَجْعَلَنِی بِرَحْمَتِکَ مِمَّنْ خِرْتَ [خُرْتَ][ادَّخَرْتَ]لَهُ لَیْلَةَ الْقَدْرِ وَ جَعَلْتَهَا لَهُ خَیْرا مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ فِی أَعْظَمِ الْأَجْرِ وَ کَرَائِمِ الذُّخْرِ وَ حُسْنِ الشُّکْرِ وَ طُولِ الْعُمْرِ وَ دَوَامِ الْیُسْرِ اللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُکَ بِرَحْمَتِکَ وَ طَوْلِکَ وَ عَفْوِکَ وَ نَعْمَائِکَ وَ جَلالِکَ وَ قَدِیمِ إِحْسَانِکَ وَ امْتِنَانِکَ أَنْ لا تَجْعَلَهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنَّا لِشَهْرِ رَمَضَانَ حَتَّى تُبَلِّغَنَاهُ مِنْ قَابِلٍ عَلَى أَحْسَنِ حَالٍ.


خدایا از تو می‌خواهم، به حق بزرگترین چیزى که یکى از آفریدگانت از تو خواست، از نام‌های گرامى ات، و ثناى زیبایت، و دعاى خاصت، که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى، و این ماه را بزرگترین ماه رمضانى قرار دهى که بر ما گذشته، از زمانى که ما را به دنیا آوردى تاکنون از جهت برکت در حفظ دینم، و ر‌هایی جانم، و برآمدن حاجتم، و اینکه شفاعتم را در خواسته هایم بپذیرى، و در کامل کردن نعمتت بر من، و برگرداندن پیش آمد بد از من و پوشاندن لباس عافیت به من، و مرا به رحمتت از کسانى قرار دهى، که شب قدر را براى آنان اختیار نمودى، و آن شب را براى آن‌ها بهتر از هزار ماه قرار دادى، در بزرگترین پاداش، و اندوخته هاى با ارزش، و نیکى شکر، و درازى عمر، و پایندگى آسایش، خدایا و از تو مى خواهم به رحمت و بخشش و گذشتت، و نعمت‌ها و جلالت، و دیرینه احسان و عطایت، اینکه آن را آخرین بهره از ماه رمضان قرار ندهى، تا ما در سال آینده به آن برسانى، آن هم بر پایه بهترین حال.


وَ تُعَرِّفَنِی هِلالَهُ مَعَ النَّاظِرِینَ إِلَیْهِ وَ الْمُعْتَرِفِینَ [وَ الْمُتَعَرِّفِینَ]لَهُ فِی أَعْفَى عَافِیَتِکَ وَ أَنْعَمِ نِعْمَتِکَ وَ أَوْسَعِ رَحْمَتِکَ وَ أَجْزَلِ قِسَمِکَ یَا رَبِّیَ الَّذِی لَیْسَ لِی رَبٌّ غَیْرُهُ لا یَکُونُ هَذَا الْوَدَاعُ مِنِّی لَهُ وَدَاعَ فَنَاءٍ وَ لا آخِرَ الْعَهْدِ مِنِّی لِلِقَاءٍ حَتَّى تُرِیَنِیهِ مِنْ قَابِلٍ فِی أَوْسَعِ النِّعَمِ وَ أَفْضَلِ الرَّجَاءِ وَ أَنَا لَکَ عَلَى أَحْسَنِ الْوَفَاءِ إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ اللَّهُمَّ اسْمَعْ دُعَائِی وَ ارْحَمْ تَضَرُّعِی وَ تَذَلُّلِی لَکَ وَ اسْتِکَانَتِی وَ تَوَکُّلِی عَلَیْکَ وَ أَنَا لَکَ مُسَلِّمٌ لا أَرْجُو نَجَاحا وَ لا مُعَافَاةً وَ لا تَشْرِیفا وَ لا تَبْلِیغا إِلا بِکَ وَ مِنْکَ وَ امْنُنْ عَلَیَّ جَلَّ ثَنَاؤُکَ وَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُکَ بِتَبْلِیغِی شَهْرَ رَمَضَانَ وَ أَنَا مُعَافًى مِنْ کُلِّ مَکْرُوهٍ وَ مَحْذُورٍ وَ مِنْ جَمِیعِ الْبَوَائِقِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَعَانَنَا عَلَى صِیَامِ هَذَا الشَّهْرِ وَ قِیَامِهِ حَتَّى بَلَّغَنِی آخِرَ لَیْلَةٍ مِنْهُ؛

و هلال ماهش را همراه بینندگان به سوى آن و اعتراف کنندگان به آن به من بشناسانی در کامل‌ترین عافیتت، و خوب‌ترین نعمتت، و گسترده‌ترین رحمتت، و برجسته‌ترین نصیب هایت، اى پروردگارم، که برایم پروردگاری غیر او نیست، این وداع نسبت به ماه رمضان وداع فنا و آخرین بهره من از دیدار نباشد، تا آن را در سال آینده به من بنمایانى، در فراخ‌ترین نعمت ها، و برترین امیدها، درحالی که من براى تو بر پایه بهترین وفاداری باشم، به درستى که تو شنواى دعایى.
خدایا دعایم را بشنو، و به زارى و خوارى و درماندگى، و توکّلم بر خویش رحم کن، من تسلیم توام، امید به موفقیت و سلامت کامل و شرافت و رسیدن به جایگاه رفیع، جز به تو و از جانب تو ندارم، بر من منّت بنه، اى که ثنایت بزرگ، و نام هایت مقدّس است، به رساندنم به ماه رمضان، و درحالى که از هر ناخوشایند و محذورى، و از همه ناگواری‌ها سالم باشم، ستایش خداى را که بر روزه این ماه، و بپادارى عبادتش ما را یارى نمود تا مرا به آخرین شب آن رساند.


منبع: مفاتیح الجنان

کد خبر 1262932

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha