خبرگزاری شبستان مشهد_ مرضیه وحدت: قرآن کریم در آیات متعدد از فداکاری‌ها و مددکاری‌های حضرت علی (ع) سخن به میان آورده و این آیات مکرر، نشان از این دارد که خصلت مددکاری، ملکه وجودی و کاشف از خصیصه اخلاقی و برخاسته از خلق و خوی و روح ملکوتی حضرت دارد و آن را حامل بار ارزشی و ارزش‌آفرینی نموده و چنان‌چه این فضایل اخلاقی و رفتار انسانی در جامعه نهادینه شود، زیست مردم در امنیت و آسایش و سعادت رقم خواهد خورد و این‌جاست که حضرت با عمل و رفتار خویش تا ابد بشریت را به نیکوکاری و مددکاری با صدایی بلند و رسا دعوت کرده است. به مناسبت ۱۳ رجب ولادت حضرت علی(ع) که به عنوان روز مددکاری اجتماعی نام گذاری شده، گفتگویی با محسن مسعودیان راد کارشناس دینی انجام شده که در ادامه تقدیم می شود:
در قرآن به ایثارگری حضرت علی اشاره دارد، این اشارات قرآن برای چیست؟
آن‌چه موجب شده خاتم‌بخشی و ایثارگری حضرت، آیات قرآن را به مدح علی وا دارد و عمل وی را بستاید، ظرافت‌ها و لطافت‌هایی است که شایسته است این هنرمندی‌ها و کیفیت بخشی‌ها به درستی تفسیر گردد تا رمز آسمانی شدن و جاودانه ماندن آن روشن شود.
در خاتم‌بخشی و محروم‌نوازی حضرت، اسفار چندگانه را باید جستجو کرد، که چگونه این عارف سالک با رهایی از وابستگی‌ها و دل‌بستگی‌ها و با خلاصی از سنگینی نفسانیت‌ها و مغلوب ساختن وساوس نفسانی و شیطانی، روح خود را در عالم ملکوتی و جبروتی سیر داده و به کسب مقام رضوان و رضایت الهی نایل آمده و در یک کلام از خود به خدا واصل گردیده است؟
ایثارگری، از خودگذشتگی و مددکاری حضرت حاکی از چیست؟
ایثارگری، از خودگذشتگی و مددکاری حضرت، از یک انتخاب و نوعی گزینش عالی و فضیلت و کرامت انسانی وجودی سرچشمه گرفته و با انگیزه فضیلت‌خواهی و گذشت توأم گشته است و از مرزهای «تکلیف‌مداری» و انجام وظیفه عبور کرده و تا اوج «فضیلت‌مداری» عروج کرده و به قول خود حضرت، مددکاری از جنس «عباده التجار» نیست که زینت‌بخش «عباده الأحرار» است.
برای شناخت مراتب کمالات و شخصیت افراد و خاصه حضرت آن را چگونه باید جستجو کرد؟
اگر بخواهیم مراتب کمالات و شخصیت افراد را بشناسیم باید آن را در لابه‌لای انگیزه‌ها، اندیشه‌ها و اهداف آنان جستجو کنیم. رفتار ملکوتی حضرت که از انگیزه‌های ناب و پاک منشأ می‌گیرد نمودار ساختار شخصیت ملکوتی ـ انسانی حضرت است که نه تنها در کیفیت و ارزش عمل او مؤثر است که در روح و شخصیت او نیز تأثیر به سزایی دارد ]قُلْ کُلٌ یَعْمَلُ عَلی شاکِلَتِهِ.
و بسیار تفاوت دارد بین فردی که برای سیر کردن شکم خود فریاد می‌کشد و کسی که برای نجات عامه بشریت و تحقق عدالت اجتماعی و فضیلت اخلاقی تلاش می‌کند و فریاد اللَّهَ اللَّهَ فِی الأَیْتَامِاو سراسر تاریخ و جامعه بشری را آکنده کرده.
در قرآن به جای نام بردن از حضرت علی (ع) به صفات برجسته ایشان اشاره کرده است، در این خصوص توضیح بفرمایید؟
اقدامات مددکارانه حضرت از روی اختیار، میل و رغبت، اخلاص و پاکی، دنیایی از عشق و علاقه بوده است. لذا خداوند متعال نیز متقابلاً با امام علی بنده‌نوازی کرده است که به جای ذکر نام حضرت، به صفات برجسته ایشان پرداخته و بیان می‌دارد که ولیّ شما خداوند و پیامبر و آن آقایی است که تمام وجودش مالامال از «ایمان» و اعتقاد راسخ است، آن مولایی است که «اهل نماز و صلات» است.
«خوشا آنان که دائم در نمازند». همان عزیزی است که اهل رکوع و خشوع است و محروم‌نوازی و یتیم‌پروری و مددکاری او در اوج صافی و اخلاص و عالی‌ترین حالات معنوی از فضایل و افتخارات وجودی اوست.
قرآن این چنین از امام علی به عنوان فردی با صفات و کمالات و فضائل، زیبا و افتخارآمیز سخن می‌گوید و او را به عنوان اسوه و مدرس امدادگران و «پدر مددکاری» به جهانیان معرفی می‌کند.
در خصوص «پرچم‌دار عدالت اجتماعی و الگوی مترقی مددکاری حضرت » توضیح بفرمایید؟
اگر قرآن در آیات متعدد «ذی القربی» را به عنوان حلقه اتصال امامت و نبوت در دایره حاکمیت مطلقه ولایت الهی معرفی می‌کند و از آن به عنوان الگویی مترقی، کارآمد و روزآمد در زمینه «مدیریت مددکاری و مبارزه با فقر و نابرابری تبعیض و بی‌عدالتی» یاد می‌کند. آن‌چنان که تا ابد می‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای مادی ـ معنوی بشری و جامعه جهانی بوده باشد، پس ایجاب می‌کند تا به طور روشن، مصداق عینی و فردی شخصی که شایستگی استمرار خط نبوت و حاکمیت عدالت را داشته باشد ذکر کند؛ همانند آیات هَلْ أَتی و ...
این‌جاست که آخرین سوره‌های نازله، امام علی(ع) را به عنوان «پرچم‌دار عدالت اجتماعی و الگوی کامل و مترقی مددکاری» می‌شناساند. آن‌چه مددکاری و محروم‌نوازی علی را آسمانی و آن را شهره آفاق و اسوه آحاد نموده است ظرافت‌های خاصی است که صرفاٌ در اقدامات ارزشمند حضرت دیده می‌شود.
برجسته‌ترین ویژگی مددکاری حضرت چیست؟
در انگیزه پاک و الهی و نیت خالص اوست که می‌فرماید: إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُوراً
تمام اعمال‌شان مخلصانه و برای ذات پاک خداوند است و هیچ چشم‌داشتی بر پاداش مردم و حتی تقدیر و تشکر آنها ندارد. و این عمل پاک است که به سوی خدا بالا می‌رود: إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ همچنین رعایت کرامت نفسانی محرومین و رعایت عزت نفس و حرمت آنان است.
مددکاری حضرت از نوع ساده نیست، بلکه توأم با ایثار در هنگام نیاز شدید است. وَ یُؤْثِرُونَ عَلی أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
نوع مددکاری آن حضرت گسترده و متنوع است؛ چرا که نیازمندانی مسکین، یتیم و اسیر را شامل می‌شود به این ترتیب رحمتش عام و خدمتش گسترده است.
همچنین توجه و حمایت حضرت نه تنها نیازمندان مسلمان، بلکه ]وَأَسِیرًا[؛ یعنی غیر مسلمانان را در بر می‌گیرد. در آیه اطعام به استناد اکثر مفسرین، اسیران بلاد شرک نیز تحت پوشش این دستور اسلامی قرار گرفته است. این نشان می‌دهد که خدمات اجتماعی و حمایتی حضرت محدود به مرزهای جغرافیایی و عقیدتی نیست و برای خدمات، خط‌کشی میان نیازمندان قایل نیست و نگاه طیفی، طایفه‌ای، قومی و مذهبی ندارد.
نکته دیگر این‌که تنها هدف این کارها رفع نیازمندی‌ها نیست، بلکه جلب محبت و تحکیم پیوندهای دوستی، صمیمیت و الفت است؛ بر خلاف آن‌چه در دنیای مادی امروز معمول و متعارف است.
پایان پیام/
نظر شما