به گزارش خبرگزاری شبستان در کرمانشاه، زکات در اصطلاح عبارت است از صدقه‌اى که به اصل شرع- و نه با نذر و قسم- واجب شده است. زکات به حقى واجب در مال که رسیدن آن به حدّ نصاب شرط وجوب آن است؛ صدقه‌اى که در اصل به نصاب تعلّق گرفته؛ قدر معین ثابت در مال یا در ذمه براى حصول پاکی و رشد آن و اخراج بعض مال براى زیادت و نمو باقى مانده آن نیز تعریف شده است.
البته اختلاف در تعبیر ناشى از اختلاف در معناى شرعى زکات نیست؛ بلکه رویکرد همه تعریفهاى یاد شده کشف اجمالى معناى شرعى آن است.وجوب زکات از ضروریات دین اسلام و مورد اتفاق همه مسلمانان است و انکار وجوب آن توسط مسلمانى موجب ارتداد وى خواهد شد.زکات از عبادات به شمار مى‌رود؛ از این رو، نیت (قصد قربت) در آن شرط است.
در ضرورت و اهمیت فریضه زکات همین بس که در آیات متعددى از قرآن کریم، همراه نماز بدان امر شده و در آیاتى دیگر، پرداخت آن در ردیف اقامه نماز از ویژگیهاى مؤمنان شمرده شده است؛چنان که در روایات بسیارى به اهمیت، آثار و احکام آن اشاره شده است.
امام على عليهالسلام: اَلبَرَكَةُ فى مالِ مَن آتَى الزَّكاةَ وَ واسَى المُؤمِنينَ وَ وَصَلَ القرَبينَ؛بركت در مال كسى است كه زكات بپردازد، به مؤمنان مدد و يارى رساند و به خويشاوندان كمك نمايد.(تحف العقول، ص 172)
زکات یکی از واجبات دین است که بر گردن هر مسلمانی واجب شده اما علت پرداخت زکات چیست و چه سودی برای شخص و جامعه دارد و در کل قوانین پرداخت زکات چیست؟
در همین راستا خبرنگار خبرگزاری شبستان در کرمانشاه با مصیب ایرانی ،کارشناس دینی و مبلغ اعزامی تبلیغات اسلامی کرمانشاه، به گفتگو یی ترتیب داده که با هم می خوانیم.
سوال معنای لغوی و دینی زکات چیست؟
ایرانی: زکات در لغت به معنای طهارت و پاکیزگی و نمو ،رشد ،صدقه و نیکی است. در معنای دینی هم به معنای مالی است که به حد نصاب رسیده باشد در سوره توبه آیه ۱۰۳ خداوند خطاب به پیامبر اکرم می فرماید: ( خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا ) : تو از اموال مؤمنان صدقات را دریافت دار که بدان صدقات نفوس آنها را پاک و پاکیزه می‌سازی و رشد و برکت می‌دهی. منظور از صدقه در این آیه همان زکات است. از طرف دیگر زکات یکی از واجبات و فروعات دین اسلام است.
سوال : زکات به چه مالی تعلق می گیرد؟
ایرانی: این موضوع به حد نصاب و اموال در موضوع زکات بر می گردد و به گندم جو گاو و گوسفندو شتر، طلا و نقره، مویز، خرما تعلق می‌گیرد بعضی از علما هم می‌گویند اموالی مثل برنج هم تعلق می گیرد. اما در کل در روایات به این چند تا اشاره شده است و برای هر یک از حد نصاب تعیین شده که اگر مقدار مال از حد نصاب بیشتر شود شامل پرداخت زکات می شود برای مثال برای گاو و گوسفند و شتر چند نوع حد نصاب داریم. حد نصاب در گوسفند اگر ۴۰ عدد باشد یک گوسفند و اگر ۱۲۱ عدد باشد باید دو گوسفند را زکات بدهد یا اگر گاو به ۳۰ عدد برسد یک گوساله ۲ ساله را باید زکات بدهند .در موارد دیگر مثل گندم جو مویز و خرما، حدنصاب ۸۴۷ کیلوگرم است و اگر بیشتر از آن باشد باید مخارج و هزینه های خرج شده برای مال را کنار گذاشته و مابقی آن را زکات پرداخت کند .
سوال: زکات فطریه که در ماه رمضان پرداخت می شود به چه کسانی واجب است؟ زن یا فرزندی که شوهر یا پدر شوهرش زکات پرداخت نمی کند چه وظیفه ای بر عهده دارد؟
ایرانی : بر کسانی که درآمد داشته باشد و به نقل از مراجع کسی که درآمد سالیانه داشته باشد و جزو فقرا نباشد پرداخت زکات فطره واجب است . اگر زن یا فرزندی که همسر یا پدر او زکات را پرداخت نکند وظیفه ای بر او نیست . بعضی مراجع می گویند اگر پدر و مادر شخص قادر به پرداخت نباشند مشکلی ندارد اما اگر پدر و مادر بتوانند و پرداخت نکند واجبی است که برگردن آنها است و پرداخت نکردند . بعضی مراجع می گویند اگر خود شخص توانایی پرداخت داشته باشد و به جای پدر و مادر خود پرداخت کند مشکلی ندارد و از گردن او ساقط می شود.
سوال : تفاوت کسی که روزه گرفته و کسی که روزه نگرفته است در پرداخت زکات فطره چیست؟
ایرانی: کسی که در ماه رمضان به عمد روزه نمی گیرد در مقابله با کسی که به علت بیماری نمی تواند روزه بگیرد، این فرد یک عمل واجب را ترک کرده . در هر صورت پرداخت زکات فطریه به هر دو شخص واجب است، کسی که روزه نگرفته اگر زکات را پرداخت کند ، فقط یک واجب را انجام داده و اگر پرداخت نکند هردو واجب را از دست داده هر کدام از اینها در قیامت جزای خود را دارد.
سوال : فلسفه دنیوی و اخروی پرداخت زکات چیست؟
ایرانی: خود زکات یک نوع مالیات محسوب می شود و بیشتر درآمد یک جامعه اسلامی از خمس و زکات است. در واقع کشورهای اسلامی که بخواهند زکات را به عنوان مالیات پرداخت کنند آن جامعه رشد کرده و باعث ریشه کن شدن فقر می‌شود، چرا که یکی از موارد مصرفی که زکات به آنها پرداخت می‌شود کمک به فقیران است همچنین جهاد و اداره کشور اسلامی هم جزو موارد مصرفی زکات است. در آخرت هم مثل بقیه واجبات اگر پرداخت کرده باشد پاداش آن را می‌گیرد و از لحاظ اخروی بازخواست نمی شود .
سوال : تفاوت جامعه‌ای که در آن زکات پرداخت می شود و جامعه ای که در آن زکات پرداخت نمی شود در چیست و چه اثری بر جامعه اسلامی دارد؟
ایرانی : ما در روایات داریم رزق و روزی فقیران در سفره اغنیااست . اگر ثروتمندی زکات خود را پرداخت کند و به انسان فقیری بدهد که برای شکوفایی استعدادهای خود امکاناتی ندارد آن فرد استعدادش شکوفا شده و هم به خودش و هم به جامعه نفع می رساند اما چون امکاناتی ندارد سودی برای جامعه ندارد. پس اگر زکات پرداخت شود فرق در جامعه از بین می‌رود و در نتیجه آن رشد و تعالی جامعه را در پی دارد . سوره مومنین آیه ۴ یکی از نشانه های مومن این را پرداخت زکات می داند و می فرماید:(وَالَّذِينَ هُمْ لِلزَّكَاةِ فَاعِلُونَ) .
نظر شما