سبک زندگی فاطمی به صورت علمی و عملی در جامعه تبیین شود

خبرگزاری شبستان، گروه قرآن و معارف: بررسی و شناخت سیره معصومین (ع) به عنوان برگزیدگان خداوند و الگوهای شایسته برای پیروی مؤمنان، اهمیت بسیاری دارد. از آن میان، حیات و رفتار اجتماعی آنان به دلیل، اهمیت و نقش امور اجتماع بر رفتارهای جمعی و هدایت بخشی جوامع، از اهمیت بیشتری برخوردار است. حیات و رفتار اجتماعی ائمه اطهار (ع) به ویژه حضرت فاطمه زهرا (س) اهمیت و نقش امور اجتماع بر رفتارهای جمعی و هدایت بخشی جوامع، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

بنابراین در آستانه سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و روز زن، خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفتگویی با آیت الله «سیدعلی مقدم قوچانی» استاد حوزه درخصوص شاخص های سبک زندگی فاطمی و نحوه الگوپذیری بانوان در جامعه اسلامی گفتگویی انجام داده است که در ادامه می خوانید: 

مهم ترین و بارزترین ویژگی های حضرت فاطمه زهرا (س) چیست؟

ساده زیستی یکی از ویژگی های حضرت فاطمه زهرا (س) بود. ایشان با آنکه فرزند پیامبر بودند و همسر امیرالمومنین حضرت علی (ع) می توانستند از بهترین امکانات استفاده بکنند اما در خانه ای ساده زندگی می کردند و ساده زیستی را روش و شیوه زندگی خود انتخاب کرده بودند. عفاف و حجاب از دیگر ویژگی های اخلاقی حضرت فاطمه زهرا بوده است، به گونه ای که حتی در مقابل فرد نابینا نیز حجاب خود را رعایت می کردند. در جامعه امروز مردم باید ساده زیستی، قناعت و رعایت عفاف و حجاب را سرلوحه زندگی خود قرار دهند تا بتوانند زندگی توأم با آرامش، موفقیت و با سعادت در دنیا و آخرت داشته باشند.

حضرت فاطمه زهرا (س) در عین حال که حجاب را رعایت می کردند در عرصه های اجتماعی و سیاسی حضور داشتند و زمانی که پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام شرایط بر حضرت علی (ع) دشوار می شود و برای گرفتن بیعت از ایشان متوسل به زور می شوند، حضرت فاطمه زهرا (س) در دفاع از حریم ولایت خطبه فدکیه را در مسجد پیامبر می خوانند و با سخنرانی قراء حکومت وقت را به چالش می کشند. در آیه 59 سوره احزاب نیز در خصوص حفظ حجاب توسط بانوان تاکید شده است و خداوند در این آیه می فرماید: «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِّأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِينَ یُدْنِينَ عَلَیْهِنَّ مِن جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَن یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا»؛ «اى پيامبر به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو پوشش هاى خود را بر خود فروتر گيرند اين براى آنكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند [به احتياط] نزديكتر است و خدا آمرزنده مهربان است».

سبک زندگی فاطمی چه مولفه ها و شاخصه هایی دارد؟

عفت و حیا، دفاع از حریم ولایت و دفاع از ولی خدا، دعا برای همسایه، احترام به همسر، تربیت صحیح فرزند، روشنگری، حضور جدی در عرصه های سیاسی و اجتماعی از جمله مولفه ها و شاخصه های حضرت فاطمه زهرا (س) بود.  حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان مادر نقش مهمی در تربیت فرزندانش داشت و امام حسن (ع) و امام حسین (ع) از دامن این بانوی بزرگوار رشد و تربیت یافته اند. در مقام همسری همواره در راستای اعتلای همسر تلاش می کردند. در مقام بندگی نیز در همه شرایط و در لحظات سختی و خوشی همواره بندگی خداوند را به جای آوردند. در عرصه های سیاسی نیز در دفاع از ولی خدا و حریم ولایت اقدامات شایسته ای انجام دادند و همواره در صحنه دفاع از ولایت حضور داشتند و در این رابطه نیز خطبه معروف فدکیه را قرائت کردند. حضرت فاطمه زهرا (س) در عین حال که عفاف و حیا را رعایت می کردند، در اجتماع حضور داشتند و فعالیت های اجتماعی و سیاسی را انجام می دادند. هیچ کدام از فعالیت های ایشان در عرصه دفاع از ولایت و مباحث دینی تاثیر منفی در تربیت فرزند و همسرداری ایشان نداشت. در همسرداری و تربیت فرزند بسیار صبور و شکیبا بودند در مجموع می توان گفت همه زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) سراسر درس زندگی است و باید از آن الگو بگیریم.

اهمیت و ضرورت طرح الگوی سبک زندگی فاطمی چیست؟

یکی از شئون پیامبر ختمی مرتبت (ص) تبیین حقایق الهی و قرآنی است. بنابراین این رویکرد باید بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) نیز ادامه می یافت از اینرو رهبری جامعه باید به عهده کسانی باشد که شایسته این منصب باشند. شایستگی که در ابعاد علمی و عملی برازنده اهل بیت (ع) است. به طوریکه حضرت محمد (ص) بارها و بارها فرمودند: «همانا در میان شما مسلمانان، دو یادگار گرانسنگ و جاودانه باقی می گذارم که معیار اصلی راه صحیح از سقیم بوده و هرگز از هم قابل انفکاک نیستند و مادام که به هر دو چنگ تمسک و توسل زنید، گمراه نخواهید شد» این حدیث متواتر و حدیث ثقلین در منابع متفاوت نقل شده است. براساس این اصل حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان عصمت کبرای الهی و جزو پنج نفر از اصحاب کساء و اهل بیت (ع) می باشد و آیه تطهیر «إِنَّمَا یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً ؛ بی‌گمان، خدا اراده کرده است تا آلودگی را از شما اهل بیت [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند.» نیز در شان ایشان نازل شده است. همچنین نقل است، امام حسن عسکری (ع) فرمود: ما جمله امامان، حجت های خداوندی بر مردم بوده و مادرمان فاطمه (س) حجت خداوند بر ما می باشد. براساس این مباحث و آموزه ها طرح الگوی سبک زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) ضرورت پیدا می کند.

اقتضائات و نیازهای موجود در جامعه ایجاب می کند تا از سبک زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) در همه شئون زندگی فردی و اجتماعی الگو بگیریم. همچنین الگوی زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) در ابعاد فردی و اجتماعی کامل و جامع است و می تواند همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی افراد جامعه را پوشش دهد. همچنین الگوها و آموزه های زندگی سبک فاطمی همه برگرفته از آموزه های دینی است و حضرت فاطمه زهرا (س) به صورت کامل تمام اصول زندگی فردی، خانوادگی، سیاسی و اجتماعی یک مسلمان را در زندگی خویش پیاده کرده اند و یک الگوی عملی برای افراد جامعه محسوب می شود. از اینرو باید شیوه و منش زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) را با شیوه های عملی و کاربردی در جامعه و به میژه میان نسل جوان تبیین کنیم.

چگونه می توان سبک زندگی فاطمی را در عصر کنونی و متناسب با شرایط روز جامعه ترویج کرد؟

خانواده اولین نهادی است که می تواند به تبیین و ترویج سبک زندگی فاطمی اهتمام داشته باشد. بنابراین والدین نقش مهمی در تربیت فرزندانشان با سبک و سیاق زندگی فاطمی بر عهده دارند از این رو در گام اول باید، آگاهی و دانش و شناخت کافی از زندگی و سیره ائمه اطهار (ع) به ویژه حضرت فاطمه زهرا (س) داشته باشند تا بتوانند با آگاهی و دانش کافی به تربیت فرزندانشان براساس سبک زندگی فاطمی بپردازند. در گام بعدی مساجد، حوزه های علمیه، مدارس، مراکز آموزش عالی، جامعه و گروه های اجتماعی و مذهبی می توانند در ترویج سبک زندگی فاطمی نقش مهمی داشته باشند. اقدام عملی و رفتاری تاثیر بیشتری نسبت به بحث و موعظه دارد بنابراین این مراکز و نهادها به ویژه خانواده ها باید با رفتار و عملکرد خود آموزه ها و سبک زندگی فاطمی را برای نسل جوان ترویج کنند. با حرف زدن صرف نمی توان سبک زندگی فاطمی را در جامعه پیاده سازی کرد.

در بیانیه گام دوم انقلاب که از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی مطرح شده است، درخصوص سبک زندگی اسلامی چه مولفه ها و شاخصه های مطرح کرده اند؟

مقام معظم رهبری (مدظله العالی) همواره در توصیه‌های خود به جوانان تأثیرپذیری از سبک زندگی اسلامی را مورد تأکید قرار داده‌اند به ویژه در بیانیه گام دوم انقلاب، رهبر معظم انقلاب اسلامی به اصلاح سبک زندگی و عدم تأثیر پذیری از سبک زندگی غربی تاکید کرده و فرموده‌اند «تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیان‌های بی‌جبران اخلاقی، اقتصادی، دینی و سیاسی به کشور و ملّت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه جانبه و هوشمندانه می‌طلبد که باز چشم امید در آن به شما جوان‌ها است.»  پیامبر گرامی اسلام (ص) برای ترویج سبک زندگی صحیح به صورت علمی و عملی تلاش می کردند و در این مسیر مشقت های زیادی متحمل شدند. داشتن معرفت ایمانی، شناخت و مطالعه سیره و منش ائمه اطهار (ع) به ویژه حضرت فاطمه زهرا (س) می تواند در الگوگیری از سبک زندگی اسلامی و سبک زندگی فاطمی موثر باشد.