به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، سید «مرتضی آوینی» را سید شهیدان اهل قلم می شناسند و در ذهن مردم ایران نامش با «روایت فتح» گره خورده است؛ مستندی جذاب و دیدنی و بازگو کننده حقایق دوران هشت ساله دفاع مقدس که تیتراژ آن با صدای حاج صادق آهنگران در دهه هفتاد خورشیدی مخاطبان بسیاری را پای جعبه جادویی میخکوب می کرد. به مناسبت فرارسیدن بیستم فروردین ماه، سالروز شهادت سیدمرتضی آوینی که روز هنر انقلاب اسلامی نام گرفته، مرور و بازخوانی داریم بر آنچه آن شهید والامقام در حوزه هنر رقم زد.
سید مرتضی آوینی که بود؟
سید مرتضی آوینی در شهریور ماه سال ۱۳۲۶ در شهرری متولد شد، بعد از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه در شهرهای زنجان، کرمان و تهران و به دلیل علاقه‌ای که از کودکی به هنر داشت در سال ۱۳۴۴ در رشته معماری دانشکده هنرهای زیبایی دانشگاه تهران تحصیلات دانشگاهی خود را آغاز کرد و در سال ۱۳۵۴ فوق لیسانس خود را در رشته معماری کسب کرد. در کنار تحصیلات در رشته معماری به موضوعات هنری مثل سینما و موسیقی و خصوصاً ادبیات و شعر علاقمند بود همچنین در زمینه سرودن شعر و مقاله نویسی و نقاشی هم انجام می‌داد، او بعد از آشنایی با اندیشه‌های امام خمینی(ره) به یک جوان انقلابی تبدیل شد و بعد از عضویت در جهاد سازندگی، در حوزه فیلمسازی فیلم مستند و روزنامه‌نگاری نیز به فعالیت پرداخت.
خود سید «مرتضی آوینی» درباره مسیر طی شده اش در زندگی می گوید: «تصور نکنید که من با زندگی به سبک و سیاق متظاهران به روشنفکری ناآشنا هستم. خیر. من از یک راه طی شده با شما حرف می‌زنم. من هم سال‌های سال در یکی از دانشکده‌های هنری درس خوانده‌ام، به شب‌های شعر و گالری‌های نقاشی رفته‌ام. موسیقی کلاسیک گوش داده‌ام، ساعت‌ها از وقتم را به مباحثات بیهوده درباره‌ی چیزهایی که نمی‌دانسته‌ام، گذرانده‌ام. من هم سال‌ها با جلوه‌فروشی و تظاهر به دانایی بسیار زیسته‌ام، ریش پرفسوری و سبیل نیچه‌ای گذاشته‌ام… اما بعد خوشبختانه زندگی مرا به راهی کشانده است که ناچار شده‌ام رودربایستی را نخست با خودم و سپس با دیگران کنار بگذارم.»
سید مرتضی آوینی معماری را با علاقهٔ زیاد یادگرفت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بنا به ضرورت‌های انقلاب آن را کنار گذاشت و به فیلمسازی پرداخت. از نخستین کارهای او در گروه جهاد می‌توان به مجموعهٔ «شش‌روز در ترکمن‌صحرا»، «سیل خوزستان» و مجموعهٔ مستند «خان‌گَزیده‌ها» اشاره کرد.
گروه جهاد نخستین گروهی بود که بلافاصله پس از آغاز جنگ به جبهه ها رفت. دو نفر از اعضای گروه در همان روزهای نخست جنگ در قصر شیرین اسیر شدند و نفر سوم، در حالی که تیر به شانه‌اش خورده بود از حلقهٔ محاصره گریخت. پس از یک هفته که خرمشهر سقوط کرد و گروه که تازه توانسته بود شکل دوباره به خود بگیرد، راهی منطقه شد. آن‌ها در جست‌وجوی حقیقت ماجرا به خرمشهر و آبادان رفتند که سخت در محاصره بود. ساخت مجموعهٔ حقیقت این‌گونه آغاز شد.
مرتضی آوینی با پایان جنگ و در فاصلهٔ سال‌های پایان جنگ و تأسیس مؤسسهٔ روایت فتح، نوعی کار هنری-مطبوعاتی را تجربه کرد. او در این دوره به سینما، هنر، فرهنگ واحد جهانی و مواجههٔ آن با مسائل گوناگون می‌اندیشید. حاصل همهٔ آن افکار و پژوهش‌ها و مباحث، نوشته‌هایی‌است که از او به جا مانده است.
شهید آوینی علاوه بر کارگردانی و تدوین در عرصه هنر به نگارش کتاب نیز پرداخت و از آثار او می توان به مجموعه مقالات سینمایی با نام «آینه جادو»، «آغازی بر یک پایان»، «فتح خون»، «گنجینه آسمانی»، «فردایی دیگر»، مجموعه مقالات فرهنگ و هنر و شرح نور در تفسیر غزلیات امام خمینی (ره) اشاره کرد.
سید مرتضی آوینی در بیستم فروردین سال ۱۳۷۲ در منطقهٔ فکّه خوزستان در حال بررسی لوکیشن فیلم مستند «شهری در آسمان» با ترکش مین به شهادت رسید.
پس از شهادت «سید مرتضی آوینی» روز بیستم فروردین به پیشنهاد شاعران، نویسندگان و هنرمندان حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی به مقام معظم رهبری «روز هنر انقلاب اسلامی» نام گذاری شد.
ویژگی هنر مرتضی آوینی
هنر انقلاب اسلامی، سبکِ خاصی از هنر است که در دهه اول انقلاب شکل گرفت و در دامن ارزش ها و باورهای اسلامی و نیز با الهام از مضامین فرهنگی، سیاسی و اجتماعی رشد و توسعه یافت؛ تعهد، اخلاق مداری، واقع گرایی، توجه به آرمان ها، ارزش های والای دینی و اسلامی، در خدمت حقایق بودن، دفاع از آرمان ها و اصول انقلاب اسلامی، فراهم ساختن زمینه رشد و هنر مبتنی بر معرفت اسلامی، ترویج فضایل اخلاقی- انقلابی را می توان از ویژگی ها و خصوصیت های اصلی هنر انقلاب برشمرد.
نظر شما